Morfina to najważniejszy związek psychoaktywny wchodzący w skład opium – substancji otrzymywanej z makówek niedojrzałego maku lekarskiego. Pod względem chemicznym morfina jest alkaloidem, czyli organicznym związkiem chemicznym pochodzenia roślinnego zawierającym azot. W dużych dawkach alkaloidy są toksyczne, jednak w mniejszych mogą mieć działanie lecznicze (np. hamować odruch kaszlu jak kodeina), przeciwbólowe oraz odurzające.

Morfina – historia

Morfinę po raz pierwszy wyizolowano z opium w 1804 roku – dokonał tego niemiecki farmaceuta, Friedrich Sertürner. Odkrytej przez siebie substancji przypisał właściwości nasenne i przeciwbólowe. Nadał jej nazwę morfina od imienia boga snu, Morfeusza. Wkrótce substancję zaczęto sprzedawać jako anestetyk, lek nasenny, przeciwbólowy oraz stosować w terapii uzależnienia od alkoholu i opium.

Już w XIX wieku notowano wiele przypadków uzależnienia od morfiny. Był to narkotyk stosowany podczas Wojny Secesyjnej – wtedy, jak mówią szacunki, w nałóg popadło ok. 400 tysięcy amerykańskich żołnierzy. Morfina była znana także w Polsce, gdzie uzależnienia od niej występowały głównie wśród lekarzy i personelu medycznego. Pierwsze prawo zabraniające jej posiadania wydano w USA w 1914 roku pod wpływem rosnącego problemu uzależnień od opiatów. Morfina zaczęła tracić na popularności jako narkotyk w momencie odkrycia jej silniejszej pochodnej – heroiny.

Morfina – wygląd i sposoby podania

Morfina to biały proszek o gorzkim smaku, nie ma zapachu. Jest słabo rozpuszczalna w wodzie. Podaje się ją doustnie pod postacią tabletek (wtedy zaczyna działać po ok. 30 minutach), w postaci roztworu wstrzykując pod skórę (po 15 minutach) lub dożylnie (początek po 2-3 minutach, maksymalne po ok. 30 min). Całkowity czas działania substancji wynosi ok. 4 godzin.

Morfina – działanie

Morfina wykazuje silne działanie uspokajające, przeciwbólowe i nasenne. Powoduje odurzenie, rozluźnienie, daje uczucie błogości i euforii, wyostrza zmysł słuchu i dotyku. Tłumi negatywne myśli i emocje, zmniejsza poczucie lęku, wprowadza w stan uspokojenia.

Pod względem fizycznym morfina działa depresyjnie na układ oddechowy, hamuje odruch kaszlowy, zwęża źrenice. Ponadto wywołuje spowolnienie psychoruchowe, likwiduje uczucie zmęczenia i głodu. Większe dawki narkotyku mogą powodować tzw. sen morfinowy, który różni się od normalnego snu zachowaniem wrażliwości na bodźce zewnętrzne, szczególnie na dźwięki.